Ocak Ayı Güzelleri

Bazı değişikliklere "heves" etmek için illa ki bir başlangıca ihtiyaç duyarım. Tembelliğimi yenmek üzere tembelliğimden destek alma hali. Niyet ettim, gönlümün ferahlığı için, aylık okuma bildirimi yapmaya. Bildirimden öte, geçen ayın okunanlarından kayda değerleri kayda almaya.

2011'i Aslı Tohumcu'nun Abis'i ile bitirmiştim. Bu kitap bir süredir idefix listemde beklemedeydi, kısa Ankara ziyaretim öncesi verdiğim siparişe cevaben oraya ulaştığımda tanıştık kendisiyle. Aslı Tohumcu ile geçmiş münasebetim Radikal Kitap ve Taş Uykusu mertebesindeydi. Abis'i, Taş Uykusu'ndan daha etkileyici buldum. Kitabı okumaya başladıktan sonra kitap etrafında dolanan haberlerden haberdar oldum. Saçmalık karşısında güldüm ama sanırım Aslı Tohumcu'nun canını epey sıkmışlar. Tez zamanda sorun çıkartıcılara akıl fikir diliyorum.

-*-*-

Abis'in yüzüme yüzüme vurduğu çok olası şiddet hikayelerinin ardından, 2012'ye neşeli başlangıç yaptım. Alexander McCall Smith'in Abur Cubur Peşinde serisi bunun için doğru seçim oldu. Kitapların kahramanlarının bir gıda maddesinden (sakız, patlamış mısır, vs.) kaynaklanan çok ciddi sorun karşısında sahneye çıkmaya hazırlanırken ailelerinin "Tabi git evladım oralara, biz çok meşgulüz zaten, bu işin üstesinden ancak sen ve afacan kardeşin/arkadaşın gelebilir," temalı cesaretlendirmesine bayıldım. Kitapların bendeki olumsuz yansıması, Çubuk Makarna Düğümü'nü okuduğum akşam iki tabak çubuk makarna yemem oldu. Belki de annemin yemekleri iştahımı açmıştır, kitapların günahını almayayım şimdi.

-*-*-

Onur Caymaz'ın ismiyle son sıralar sıkça karşılaşıyordum, "ölmeden okusam iyi olur" listelerimde ismi birkaç kez yineleniyordu. Kalbin ve Tenin Bütün İstekleri'ni okumaya başladığımda kitaba ısınmam zaman aldı. Daha doğrusu öykülerle bir türlü kaynaşamadım. Daha da doğrusu bir öykünün son paragraflarında o öyküye kanım ısınmaya başladı. İlk iki bölüm bu "hoşuma gidebilecek bir filmi son sahnesinden yakalama" hissiyatıyla geçti; tüm alıntı ve ithaflara özenerek. Benim nazarımdaki -bilmem Onur Caymaz da bu amaçta mıdır?- üçüncü bölüm Gökyüzü Sineması ise ilk sözcüklerinden itibaren sarıp sarmaladı beni, tadından yenmez hüznüyle içimi sızlattı. Sanırım farklı hikayeler yaşayan benzer niyetli/kaderli karakterlere (A. Gray'in Lanark'ı, Tahsin Yücel'in Peygamber'i ve benzeri uyumsuz/dertli adamlar) gizli bir hayranlığım var. Bence Gökyüzü Sineması başlı başına bir kitap olmayı hak ediyor.

-*-*-

Görkem Yeltan'a sevgim Kaborüko ile mi başladı? Bilmiyorum. sanki o hep vardı hayatımda, hep incelikli cümleler kurardı, hep yumuşak bir sesi vardı. TV ile iki ayda birden daha sık görüştüğüm vakitlerden, ekranda yumuşak gülümsemesi aklımda. Halen okumadığım onlarca kitabımın üzerine yenilerini almışken, annemle yaptığımız ufak bir kitapçı ziyaretinde muhteşem kapağıyla karşılaştım, Haliç'ten Bulutlar Geçerken'in. Raflardan topladığım tüm Barış Bıçakçı kitaplarının arasına sıkıştırıverdim, "Aman bunları da el çantamla götürürüm, yanımda" diye kendime kandırarak. Rojin'i çok sevdim. Onu elinden tutup denize götürmek istedim. Kitabı burnumu çeke çeke bitridim. Tüm sevgimle sarılıyorum, Görkem Yeltan'a.

-*-*-

M. Şehmus Güzel'in Abidin Dino biyografisi ile sonunda helalleştik. İlk cilt beni çok yormuştu. Aslında benim için Şehmus Bey'in yazım tarzına alışma yönünde bir egzersiz fırsatıymış, ciltler ilerledikçe farkına vardım. İkinci cildi öle bayıla okudum, dönemin (1942-1952) Türkiye ve Avrupa siyasetiyle ilgili bir çok konu açıklanıyor, Abidin'in yanısıra Sabahattin Ali, Nazım Hikmet, Fikret Mualla, Sait Faik ve daha bir çok sanat ve siyaset figürü hakkında detaylı bilgiler sunuluyor, pek çok kaynak adresleniyordu. Üçüncü kitaba da büyük bir hevesle başladım ama aradığımı bulamadım. Bir önceki kitapta ilgili 10 yılı uzun uzun ve tüm detaylarıyla aktaran Şehmus Bey; 1952-1993 arasında gecen 40 yılı bir çırpıda ve homojenlikten son derece uzak bir şekilde anlatmış. Okumaya başladığım andan itibaren heyecanla beklediğim Elsa Triolet dostluğu satır halinde yer alırken tek bir fotoğraf karesi (ki bu şekilde pek çok örnek ver, bu fotoğraflar kitapta yer almıyor) sayfalarca anlatılmış. İkinci cilt kadar güzel bir tat bırakabilseydi son cilt, yere göğe koymadan bahsedecektim bu biyografiden ama şimdi ilk ciltteki olumsuz düşüncelerime geri döndüm.

-karmaşa-

M. Şehmus Güzel'i tanımamak benim ayıbım olabilir, tanımama ayıplarımın arasında gayetten yerini alabilir bu durum. Kendisi akademisyenmiş ve de pek çok yayını varmış. Ve okurken kesnlikle inkar edilmez bir şekilde anlıyorsunuz ki bu kitap için müthiş uğraşmış. Ama keşke laf dolambaçlarında bana yolumu kaybettirmeseydi, konunun özünden çok dallanıp budaklanmadan, bir kaynağın tamamını değil de ismini vererekten yoluna devam etseydi. Yine de çok sağolsun, çok şey öğrendim.

-fotoğraf anlatımı-

"Fakat yabancı bir coğrafyada en zor olan o sessizlik, o kimsesizlik ve o yalnızlık içinde geçirmeye mecbur olabileceğiniz ilk zamanlarınızdır," demiş, Şehmus Bey. Yeryüzünün tek ağlayanı ben değilmişim, tanış olmadığım kader arkadaşlarıma selam iletiyorum.

Bu da Abidin Dino ile yaptığı bir röportajdan, çok eğlendim:

Geçen gün Almanya'dan sergiye gelen değerli bir konuk, resimlerime dikkatle baktıktan sonra sordu : "mesajınız nedir?"
Cevabım şu oldu: "Postacı değilim ki mesajım olsun..."

-*-*-

Barış Bıçakçı ile son on yıl içinde tanışmış olmam gerekirdi. Sevgili arkadaşım H.C.S.'nin Bizim Büyük Çaresizliğimiz film çekimlerinde çalışmasıyla ilk defa kitaptan haberdar oldum. Ama okumaya başlamam ancal 2011 Temmuz'unda gerçekleşti. Bizim Büyük Çaresizliğimiz, tatlı bir hüzün yaşatmıştı. Sonrasında okuduğum Bir Süre Yere Paralel Gittikten Sonra ise gözlerimi sızlata sızlata sayfalarında gezindirdi, beni. Ocak ayının güzeli ise Aramızdaki En Kısa Mesafe oldu. Bir çarşamba akşamı uyku öncesinde başladım kitaba ilk birkaç bölümde bir algı eksikliği yaşadım, olaylar ve kişiler arasında bir türlü bağ kuramadım. Sonrasında okumaktan kendimi alamadım yine. Kendimi "Bak bu gece uyuyacağız, yarın sabah serviste daha açık bir zihinle okuyacağız kalan cici sayfaları," diyerek zar zor uykuya ikna ettim. Ertesi sabah serviste afacan gözyaşımı -bir adet- kurularken, bu kadar yalın bir anlatımla bu kadar olası kişi ve hadiseleri bu denli güzel anlattığı için Barış Bıçakçı'ya sevgilerimi yolladım. Bir de Mual'i ve içliköftesini çok özledim.

... , zihinsel dünyasında ve günlük
hayatında acı veren kopuşlar yaşamayanlar, buna cesaret edemeyenler, insanı
aptallaştıran bir sürekliliğin esiri oluyor, bunun sonucunda da zamanın
geçişine, yaşlanmaya ve ölmeye akıl erdiremiyorlardı.